وجود حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد مقدس باعث شده این شهر سالیانه میزبان توریست های داخلی و خارجی زیادی باشد. به همین دلیل بازار سوغاتی های خوراکی و غیر خوراکی که زائران و مسافران را به خود جذب میکند بسیار پر رونق است. با وجود اینکه مشهد را می توان از شهرهای مدرن ایران نام برد اما بازارهای سنتی و قدیمی با حال و هوای مخصوص خود در خیابان های نزدیک حرم امام رضا، برای خرید سوغات مشهد محبوبیت خاصی در بین مسافران این شهر دارند.
خوشبختانه سوغات مشهد از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و از محصولات خوراکی مثل زعفران و آبنبات و زرشک تا صنایع دستی مثل ظروف سنگی و ... در فروشگاه ها و بازارهای این شهر به فروش می رسد. بنابراین اگر به فکر خرید یادگاری و سوغاتی از این شهر زیبا هستید با هر نوع سلیقه و خواسته ای دست خالی بر نمیگردید.
زعفران
استان خراسان از 3000 سال پیش تا کنون اصلی ترین مرکز کشت گل زعفران در ایران است و از این استان به کل ایران و حتی به کشورهای دیگر صادر می شود. با توجه به سخت بودن کشت و برداشت این محصول و خواص بی نظیر آن، شاید بی ربط نباشد که به زعفران، طلای سرخ می گویند. زعفران در واقع اصلی ترین و مهمترین سوغات خوراکی مشهد است و این محصول را به صورت پوشال، دسته با ریشه و سرگل می توانید در مغازه ها و بازارهای این شهر ببینید. اما برای تشخیص اینکه زعفرانی که می خرید از نوع مرغوب است یا نه باید توجه کنید که رنگ تیره ای داشته باشد و در صورت تماس با آب به سرعت رنگ پس ندهد.
ایران با تولید چیزی در حدود 90 درصد از زعفران دنیا در رتبه نخست قرار دارد اما به دلیل سوء مدیریت و ناکارآمدی این طلای سرخ در دنیا با نام چین و اسپانیا به فروش میرسد
علاوه بر استفاده از زعفران در صنایع غذایی و در پخت غذا، خواص دیگر آن باعث شده در نساجی و رنگ سازی و صنایع دارویی نیز از زعفران استفاده کنند. شاید جالب باشد که بدانید زعفران ضد سرطان و شادی بخش است و برای درمان افسردگی به کار می رود. همچنین کنترل کلسترول و چربی خون، کاهش فشارخون، جوانسازی پوست و تقویت حافظه نیز از تاثیرات دیگر طلای سرخ است.
زرشک
زرشک این میوه خوشرنگ با طعمی متفاوت، دومین سوغات خوراکی مهم مشهد است. استان خراسان بزرگترین تولید کننده زرشک در دنیا است، بنابراین مرغوب ترین انواع زرشک پفکی و اناری را می توانید در مشهد پیدا کنید. زرشک نیز مانند زعفران خواص درمانی دارد و برای ایمنی بدن در برابر انواع عفونت ها، کاهش درد کیسه صفرا، سلامت عروق و افزایش اشتها استفاده می شود. بر خلاف زعفران که به صورت گرمی به فروش می رسد، زرشک را می توانید به صورت کیلویی خریداری کنید و از خواص و مزه بی نظیر آن لذت ببرید.
زرشک سرشار از آنتی اکسیدن است و از خانواده توتها یا بری ها به حساب میآید
فیروزه و عقیق
فیروزه را می توان مهمترین سوغات غیر خوراکی مشهد دانست. وجود معادن بهترین نوع فیروزه در نیشابور که در نزدیکی مشهد قرار دارد موجب شده کارگاه های فیروزه تراشی در مشهد شکل بگیرد و این شهر مرکز تولید زیورآلات فیروزه و همچنین عقیق باشد. عقاید و باورهای مردم به خاصیت ضد چشم زخم بودن فیروزه در کنار خواص درمانی این سنگ باعث شده زیورآلات و انگشترهای فیروزه مشهد سوغاتی پرطرفدار باشد. فیروزه را مظهر آرامش و عشق و دوستی می دانند و از نظر بسیاری، این سنگ خوش یمن و دفع کننده نیروها و انرژیهای منفی است. حتی در دوران هخامنشی پادشاهانی همچون کوروش کبیر و داریوش هدیه هایی ساخته شده از این سنگ را به پادشاهان سرزمینهای دیگر می دادند. از فیروزه برای درمان بیماریهای تنفسی و روحی و همچنین تقویت چشم هم استفاده می شود. هرچه رنگ سنگ فیروزه تیره تر باشد و سختی بالایی داشته باشد مرغوب تر است.
فیروزه مشهد این سنگ زیبا به عنوان یک جواهر زیبا و ارزشمند در دنیا به فروش میرسد
خشکبار
خشکبار مرغوب و درجه یک مشهد علاوه بر اینکه بخش خوشمزه سفر شما است و تنقلات روزهای اقامت در مشهد را تشکیل میدهد، یک سوغاتی جذاب و دوست داشتنی هم هست. انواع میوه خشک، کشمش، پسته، انجیر خشک، انواع برگه آلو، گردو و ... در فروشگاه های خشکبار هر بیننده ای را به سمت خود می کشد. از آنجا که خشکبار بسیار مقوی و مغذی است و خواص بسیار زیادی دارد این سوغاتی ارزشمند را فراموش نکنید. اما در این میان، به دلیل وجود باغهای میوه و آلو در مشهد، معروفترین و محبوب ترین خشکبار و تنقلات این شهر، برگه آلو و لواشک است. بزرگترین تولید کننده آلو بخارا و آلوی خشک کشور شهر خرو است که در نزدیکی نیشابور و مشهد قرار دارد و اتفاقا توریست های زیادی از سراسر ایران و جهان در فصل برداشت و خشک کردن آلو به این شهر می آیند.
خشکبار مشهد نیز یکی دیگر از محصولات این شهر است که طرفداران زیادی دارد
نبات و نقل
نقل و نبات مشهد شهرت ویژه ای دارد و به دلیل خواص بالای نبات در درمان سردی و درد و ... و عطر و طعم دلپذیر نقل، یکی از پرطرفدارترین سوغاتی های مشهد است. نبات را می توانید به دو شکل چوبی و یا شاخه ای تهیه کنید و امروزه تولید آن در طعم های نعنایی، زعفرانی، دارچینی و ... و رنگهای مختلف انجام می شود. به خاطر داشته باشیدکه نبات های شفاف، خواص بیشتر و کیفیت بهتری دارند. نقل مشهد هم در طعم های مختلف گشنیزی، زعفرانی، نارگیلی و ... تولید می شود و در تمام فروشگاه های این شهر عرضه می شود.
نباتها در رنگها و طعمهای مختلف
تسبیح و مهر و جانماز
هر کس که به مشهد مقدس برود و تجربه سفر معنوی و زیارتی خاص در این شهر را داشته باشد، بدون شک یادگاری از این معنویت را برای خود و دوستان و آشنایان تهیه می کند. تنوع مهر و جانماز و تسبیح در بازار رضا (ع) بسیار زیاد است و شما می توانید انواع مختلف تسبیح عقیق، شاه مقصود، فیروزه و ...، انواع جانماز ترمه و مخمل و انواع سایزهای مهر را در این بازار پیدا کنید.
در مشهد میتوانید انواع تسبیح را از پلاستیکی تا سنگهای قیمتی پیدا کنید
جیلی بیلی محبوب کودکان
آبنبات های رنگی و کوچک مشهد با طعم ها و رنگ های مختلف برای کوچک و بزرگ یک خوراکی جذاب و هیجان انگیز است. جیلی بیلی مقوی است و می توانید علاوه بر سوغات مشهد، به عنوان تنقلات روزانه برای بچه ها تهیه کنید تا در سفر انرژی آنها حفظ شود.
جیلی بیلی در رنگها و طعمهای جذاب
عطر مشهد
از قدیم مرسوم بوده که مومنان قبل از زیارت حرم امام رضا (ع) خود را معطر می کرده اند به همین دلیل شکل گیری مغازه های عطر فروشی در اطراف حرم تا همین امروز هم ادامه دارد.انواع عطرهای اصیل مشهدی از گیاهان معطری مثل بهار نارنج، گل یخ، گل نرگس و ... گرفته می شود و در میان این عطرها دو عطر گل محمدی و یاس از همه معروف تر هستند.
عطر مشهدی احتیاجی به توضیح ندارد
ادویه مشهد
وقتی در بازارهای مشهد قدم می زنید بوی ادویه هفت قلم، مشام شما را پر می کند. این ادویه معروف که برای پخت غذاهای خوشمزه ایرانی استفاده می شود و عطری اصیل به غذا می دهد با ترکیب کردن گلپر و سماق و زرد چوبه و فلفل سیاه و دارچین و زنجبیل و فلفل قرمز تهیه می شود. البته ادویه های دیگری نظیر ادویه 18 رنگ و... هم در مغازه های مشهد به وفور پیدا می شود اما ادویه هفت قلم در این میان طرفداران زیادی دارد.
ادویه نیز در مشهد طرفداران خاص خود را دارد
پوستین دوزی
از حدود هزار سال پیش مردمی از کابل به مشهد مهاجرت کردند و در محله ای به نام نوغان شروع به زندگی کردند و پوستین دوزی را به عنوان شغل و پیشه خود در این شهر رواج دادند. برای این کار با آماده کردن پوست گوسفند در دباغ خانه، آن را برای دوختن پوستین به صورت چرم درمی آوردند. سپس آن را دوخته و تزیین می کردند. هنوز هم می توانید هنرمندان پوستین دوز را در شاندیز مشهد ببینید.
چرم مشهد دیگر احتیاجی به تعریف ندارد
هر کاره
اگر در بازارهای مشهد و توس و کوه سنگی قدم بزنید دیگ های سنگی کوچک و تراشیده شده ای را می بینید که از نوعی سنگ سرپانتین که نرم و در عین حال در برابر آتش و حرارت مقاوم است ساخته شده و برای پخت انواع غذا به خصوص آبگوشت استفاده می شود. مشهدی ها به این دیگ های سنگی هرکاره می گویند.
هرکاره یا دیگ سنگی غذای بسیار غذایی خوشمزهای را به شما تحویل میدهد
سماور مشهدی
گرچه سماور روسی یک وسیله وارداتی بود اما کم کم جای خود را در قهوه خانه ها و خانه های ایرانی باز کرد و اکنون سماور سازی در مشهد به عنوان یک پیشه قدیمی شناخته می شود.سماورهای مشهدی معمولا با نقش هایی تزیین شده و با روکش ورشو آبکاری می شوند.
زیبا نیست؟
ارغوان بافی
شاید در مغازه ها و فروشگاه های مشهد و طرقبه سبدها و صندوق هایی حصیری دیده باشید، این محصولات حاصل هنر مردم این منطقه است و از به هم بافتن ترکه های درختچه ای به نام ارغوان تهیه می شود که در دره های این منطقه به صورت خودرو رشد می کند. با خرید این محصولات هم طبیعت را به خانه می برید و به دوستان و آشنایان هدیه می دهید و هم به رونق صنایع دستی مشهد و کسب و کار هنرمندان مشهدی کمک می کنید.
ارغوان بافی از دسته ظروفی است که در همه مناطق ایران از این سبدها را تا به الان دیده یا استفاده کردهاید
نقره
اگر می خواهید سوغاتی نفیس و ارزنده ای بخرید که در کنار ارزش معنوی، هدیه ای گرانبها نیز باشد، تابلوهای نفیس نقره مشهد را فراموش نکنید که معمولا اشعار و یا آیه هایی از قرآن مجید است که با نقره و با خط خوش نوشته شده است. همچنین زیورآلات نقره مشهد شهرت خاصی دارد و میتواند بهترین سوغاتی غیرخوراکی این شهر باشد.