بی‌دلیل نیست که سفر به مشهد همواره یکی از گزینه‌های محبوب ایران‌گردی برای گردشگران داخلی و خارجی است. جاذبه‌های مشهد تنوع گسترده‌ای دارد که برای سلایق گوناگون جذاب است. گرچه شهر مشهد به عنوان پایتخت مذهبی ایران شناخته می‌شود امّا جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و تفریحی این شهر نیز قابل توجّه است.یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی و تماشایی شهر مشهد مقبره فردوسی در شهر توس است. فردوسی خالق شاهنامه، شاهکار بی‌نظیر ادبیات فارسی و معرف هویت ایرانی است. شهر توس در ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهر مشهد قرار دارد. بقعه هارونیه و روستای پاژ از دیگر جاذبه‌های تاریخی مشهد نیز در همین محدوده قرار دارند. گفته می‌شود روستای پاژ یا فاز زادگاه ابوالقاسم فردوسی بوده است.
مقبره فردوسی در مشهد
تاریخچه مقبره فردوسی مشهد آنچه از شواهد تاریخی پیداست هنگام درگذشت فردوسی به این دلیل که حکیم بزرگ، پیرو مذهب شیعه بوده مخالفان شیعه اجازه دفن او در قبرستان شهر را ندادند. به همین دلیل خاکسپاری فردوسی در باغی در شهر توس که متعلق به خود او بود صورت گرفت.ساخت اوّلین آرامگاه فردوسی به "ارسلان جاذب" سپهدار طوس در زمان فردوسی نسبت داده می‌شود. او این بنا را به سبب ارادت خود نسبت به فردوسی احداث کرد. این آرامگاه تا صد سال بعد نیز دوام داشت.در طول تاریخ بارها و بارها مقبره فردوسی مشهد تخریب شده است ولی هر بار علاقمندان به ادب و فرهنگ پارسی همّت گماشته و آن را بازسازی نمودند. از سالیان دور که امیر مغول آرامگاه فردوسی را تخریب کرد تا قلعه‌ای در توس بسازد تا زمانی که بزرگانی چون محمدتقی بهار با تحریک حس میهن دوستی رضاشاه او را به ساخت آرامگاهی باشکوه تشویق نمودند. البته با پرداخت بودجه برای ساخت آرامگاه موافقت نشد و انجمن آثار ملّی ساخت بنا را بر عهده گرفت. این انجمن نیز در ابتدا کوشید با جذب کمک‌های مردمی ساخت آرامگاه را آغاز نماید ولی در این امر موفّق نبود. سرانجام مجلس بودجه‌ای در اختیار انجمن قرار داد تا در کنار کمک‌های مردمی هزینه ساخت آرامگاه تأمین گردد.پس از تصویب پروژه احداث مقبره مفردوسی مشهد با اعلام عمومی پروژه ساخت آرامگاه، بزرگان شهر توس باغ و املاک خود را برای این امر اهدا کردند. طراحان و معماران ایرانی و خارجی برای طراحی بنای آرامگاه فردوسی به رقابت پرداختند سرانجام طرح یک معمار ایرانی پذیرفته شد. در نهایت در سال ۱۳۱۳ آرامگاه فردوسی هم‌زمان با جشن هزاره فردوسی افتتاح شد. البته بنای اوّلیه به دلیل مشکلات زیرساختی دچار نشست شد. چون این مسئله جدی بود در سال ۱۳۴۳ تصمیم به بازسازی کامل ساختمان گرفته شد. مهندس هوشنگ سیحون وظیفه بازسازی ساختمان را برعهده گرفت. در سال ۱۳۴۷ بازسازی بنای آرامگاه تکمیل شد.
مقبره فردوسی دارای بخشهای مختلفی است
معماری بنای آرامگاه فردوسی بکارگیری سنگ مرمر سفید، عظمت و شکوه خاصی به این بنا بخشیده است. طراحی بنا متأثر از معماری دوران هخامنشی صورت گرفته است. طراحی ستون‌ها با سرستون‌های تماشایی یادآور مقبره کورش بزرگ است.این آرامگاه ساختاری به شکل مکعبی ساده به ارتفاع 18 متر و مساحت 1043 مترمربع دارد. در چهار طرف نمای این مکعب کتیبه‌هایی از سنگ مرمر به ابعاد 5/1*4 متر تعبیه شده است. در این الواح مرمرین بخش‌هایی از شاهنامه حکاکی شده است. پیرامون کتیبه‌ها نیز با نقوشی به سبک هخامنشی آراسته شده است. بالای مکعب در سمت جنوبی با نشان فروهر زینت داده شده است. سازه آرامگاه و نحوه طراحی بام ساختمان به گونه‌ای است که یادآور زیگورات‌های باستانی است. این نوع بنا در کنار حرکت رو به بالا استواری و ایستایی را نیز به همراه دارد.پلکان غربی ساختمان برای ورود به ساختمان و دو پلکان جنوبی و شمالی برای ورود به مدفن طراحی شده‌اند. بر دیوار پلکان نقوش برجسته‌ای از برخی قطعات شاهنامه نظیر "نبرد رستم و سهراب" نقش بسته است. در بخش میانی، مقبره فردوسی به ابعاد 5/1*1 متر و با ارتفاع 5/0 متر قرار دارد.
معماری بی نظیر مقبره فردوسی
بخشهای مختلف آرامگاه فردوسی مجموعه گردشگری مقبره فردوسی مشهد بالغ بر ۶ هکتار وسعت دارد. در مقابل بنای عظیم آرامگاه، استخر این مجموعه قرار دارد که با انعکاس تصویر آرامگاه، منظره چشم‌نوازی پدید می‌آورد. در جلوی این استخر، تندیس باشکوهی از فردوسی قرار دارد که اثر استاد بزرگ "ابوالحسن صدیقی" است. برای داخل استخر سه دسته ده تایی از فواره به شکل گل نیلوفر طراحی شده که نمادی از سی سال رنج و تلاش فردوسی برای خلق شاهنامه است. سایر بناهای موجود در این مجموعه عبارتند از ساختمان اداری، کتابخانه و موزه. البته ساختمان موزه در گذشته محل استراحت و چای‌خانه بوده است. از سال ۱۳۸۴ با تصمیم دکتر بهروز احمدی این مکان به موزه تبدیل شد. مجموعه متنوعی از اشیاء عتیقه کشف شده در این منطقه در این موزه به نمایش گذاشته شده است که تماشای آنها خالی از لطف نیست. مقبره دیگر شاعر معروف ایرانی "مهدی اخوان ثالث" نیز در این مجموعه قرار دارد.امروزه بنای آرامگاه فردوسی مشهد به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مشهد در تمام دنیا شهرت دارد. این بنا نمونه باشکوهی از معماری ایرانی است که نباید فرصت بازدید از آن را در سفر به مشهد از دست بدهید.
آرامگاه فردوسی یکی از جاهای دیدنی مشهد است
با عضویت در خبر نامه و شبکه اجتماعی سفر باتو از جدیدترین تورها با خبر شوید